Belangrijke onderwerpen in ons gezin zijn grenzen en toestemming. Niemand mag jou aanraken zonder dat jij dat wilt.
Ik vertel ze dat hun lichaam heel speciaal is en dat zij de enigen zijn die kunnen beslissen wat goed en wat slecht voor ze voelt. Dus ze hoeven opa, oma, oom, tante, vriend, vriendin ook niet een kusje of knuffel te geven als ze dat niet willen. Ze kunnen een hand geven, zwaaien of gewoon hallo zeggen. Zo leren ze dat ze naar hun lichaam mogen (of liever moeten) luisteren en dat niemand anders voor ze kan beoordelen of iets fijn voor ze is. Ik vind knuffelen zelf heel fijn en zij ook, maar ik vraag het tegenwoordig wel. Op deze manier kunnen leren herkennen hoe een ‘ja’ en een ‘nee’ voelt in hun lichaam en kunnen ze oefenen met veilig ‘ja’ en ‘nee’ zeggen en leren ze dat het normaal is dat iets niet wordt gedaan of doorgezet als ze ‘nee’ of ‘stop’ zeggen. Ze kunnen zo ook ervaren dat ‘nee’ zeggen tegen iets of iemand ook niet betekent dat ze daarna worden afgewezen. Misschien willen ze 5 minuten later wel een knuffel en dat mag. Ik leer ze dat ze eveneens de grenzen van anderen moeten respecteren en toestemming moeten vragen voordat ze anderen willen knuffelen of kussen.
Geen enkele volwassene (behalve hun ouders of de dokter met een van ons erbij als er iets schoongemaakt/ bekeken/ onderzocht moet worden) mag hun intieme plekken aanraken. Als dat wel gebeurt is het heel belangrijk dat ze dat ons of andere volwassenen die ze vertrouwen vertellen.
Een ander belangrijk onderwerp is plezier en genot. ‘Fijn hè, om een lichaam te hebben? Je mag je eigen lichaam zo veel aanraken als je wilt, het is van jou.’ Wat een fantastisch iets om een lichaam te hebben en er zo van te genieten. Strelen, dansen, aanraken, omhelzen, rennen, klimmen, kussen, springen. Een veelzijdig levend lijf waar je je hele leven in woont en waar je goed voor moet zorgen. En naast gezond eten en bewegen is plezier hebben en genot voelen onmisbaar voor je gezondheid. Ik veroordeel zelfaanraking niet, probeer het ook niet te stoppen en moedig het zelfs aan. Ik vertel ze wel dat als ze zichzelf intiem willen aanraken dat ze dat niet in het openbaar kunnen doen. Dat dat iets is wat ze zelf op hun eigen kamer mogen doen. En dat ze daar ook de privacy en ruimte voor krijgen. Dat ze voor en na het aanraken van zichzelf hun handen moeten wassen en dat ze beter niet na het aanraken van hun anus, hun vulva en vagina aanraken zonder eerst de handen te wassen. Naakt rondlopen doen ze graag, vooral mijn jongste, maar de afspraak is dat ze kleren aandoen als er bezoek komt.
We praten over gevoelens en behoeftes. Vinden ze iemand heel leuk? Zijn ze wel eens verliefd geweest? Hoe voelt dat dan in je lijf als je verliefd bent of iemand heel leuk vindt? Wat heb jij en wat heeft je lichaam nodig? Veiligheid, aanraking, genegenheid, je ervaringen en emoties kunnen delen met anderen.
Lichamen en lichamelijke en biologische processen en functies zijn heel normaal. Wij praten regelmatig en makkelijk over billen, borsten, plassen, poepen, vulva’s, vagina’s, piemels, scheten en boeren. Poep stinkt en dat is normaal. Mijn borsten en tepels zien er anders uit dan papa’s borst en tepels. Mijn billen zijn slapper dan hun jonge billen. En er wordt regelmatig met een spiegel onderzocht hoe een vulva er uitziet. Het lichaam doet wat het moet doen en het doet het makkelijker als we er geen probleem van maken, ons er niet voor schamen en ons lichaam en haar functies vieren. Als ik ongesteld ben dan weten de meiden het. Ze horen van mij hoe ik mijn cyclus ervaar en ze zien mijn bloed als ik naar het toilet ga. Ze vinden het soms interessant en stellen vragen, soms boeit het ze niet. Ze weten waarom vrouwen bloeden en waarom het heel normaal, natuurlijk en mooi is. Over een paar jaar gaat ook hun lichaam langzaam veranderen en krijgen ze borsten en haar op nieuwe plekken en daar zijn ze nu al een beetje op voorbereid.
Ook weten ze dat er een zaadcel van een man en een eicel van een vrouw nodig zijn om een kindje te maken. Meestal gebeurt dat door vrijen, soms door andere (medische) processen. Toen onze oudste vroeg ‘hoe komt het zaadje dan bij het eitje?’ hebben we verteld wat vrijen is. Ze reageerde minder extreem dan haar moeder, ze was gewoon niet zo onder de indruk en geïnteresseerd. Dus dat komt wel als ze eraan toe is.
Ze zijn waardig en waardevol, ongeacht wat anderen van ze vinden, wat de buitenwereld/ media als waardevol laat zien of wat ze bereiken/ presteren. Ze zijn mooi van binnen en van buiten. Iedereen is anders en mooi op zijn of haar eigen manier.
Dit is iets wat ik zelf in de afgelopen jaren heel erg heb moeten leren en ontwikkelen. Door mijn coaching-opleiding ben ik me gaan realiseren hoe diep de conditionering bij mij zat. Hoe erg ik me spiegelde aan het Westerse schoonheidsideaal. Hoe ik me nooit goed en mooi genoeg voelde. Ik ben me er erg van bewust hoe belangrijk mijn voorbeeldfunctie hierin is. Als ik voor de spiegel sta en mezelf bekritiseer en teleurgesteld ben over wat ik zie, dan gaan ze dat kopiëren. Als ik mezelf naar beneden haal omdat ik een fout heb gemaakt, dan leren ze dat fouten maken niet ok is en je streng voor jezelf moet zijn. Dus ik doe mijn eigen werk en hou actief van mezelf. Dat doe ik door dingen te doen die ik graag doe, door goed voor mijn lichaam te zorgen (dansen, eten, bewegen, zelfaanraking, Jade Egg, borstmassage, meditatie, rituelen), door mezelf te blijven ontwikkelen, door hulp (in de vorm van coaching en therapie) in te schakelen en door rust te nemen wanneer ik dat nodig heb. Ik heb, ook als moeder, dingen nodig. Het is belangrijk te herkennen en voelen wat ik nodig heb, te vragen wat ik nodig heb (of mezelf te geven wat ik nodig heb) en te kunnen ontvangen. Als ik laat zien dat ik mezelf belangrijk vind, dan leren zij zichzelf ook belangrijk te vinden. Meisjes leren helaas heel vaak dat hun waarde zit in het dienstbaar zijn voor anderen. Dat hun wensen en belangen er minder toe doen. Ik wil dat mijn dochters heel goed voor zichzelf zorgen en op die manier hebben ze ook echt iets te geven zonder zichzelf daarmee tekort te doen.
We hebben gesprekken over gender en seksuele geaardheid. Sommige meisjes worden verliefd op meisjes, sommige meisjes worden verliefd op jongens, sommige meisjes worden verliefd op meisjes en jongens. En voor jongens geldt hetzelfde. Mijn dochters zijn er nog niet over uit en dat hoeft ook niet. Ze mogen de rest van hun leven twijfelen of wisselen of het heel zeker weten.
Sommige jongens hebben een piemel, maar voelen zich meer een meisje. Sommige meisjes voelen zich meer een jongen. En alles daartussenin. Ik merk hoe geconditioneerd zij al zijn. ‘Waarom draagt dat jongetje roze, dat is toch voor meisjes?’ ‘Is dat zo?’ vraag ik dan. ‘Waarom zijn bepaalde kleuren, kleren, haren, beroepen of sporten persé voor jongens of voor meisjes?’ Deze gesprekken vind ik belangrijk en ook leuk. Ze leren kritisch te kijken naar dingen die als ‘normaal’ of ‘abnormaal’ worden bestempeld door cultuur en maatschappij.
Het is zo’n eer en voorrecht om mijn dochters te zien opgroeien en ze te begeleiden naar volwassenheid. Elke dag opnieuw leer ik van ze. Ik geniet ontzettend van hun eerlijkheid, creativiteit en nieuwsgierigheid. En ik verheug me op alle gesprekken, avonturen en ontdekkingen die nog gaan komen.
Verder lezen?
Een handig en leuk boekje is ‘Magisch meisje’ van Dr. Christiane Northrup, te bestellen op bol.com. De originele versie in het Engels ‘Beautiful girl’ is er ook te koop.
Ik waardeer het werk van Kristin Murray Alexia aka @yonilicious op Instagram ook heel erg. Zij heeft 3 mooie boekjes gemaakt over grenzen, het worden van een vrouw en het (voor de eerste keer) ervaren van seksualiteit met een ander.
(0-16 jaar en allemaal in het Engels) https://www.yonilicious.com.au/sex-ed-books